طراحی الگوی مسکن جایگزین در بافت تاریخی منطقه 12 تهران

محله تاریخی عودلاجان تهران بقایای هویت و خاطره شهر در اذهان می باشد.بخشهایی که طی گذشت سالیان همچنان باقی مانده اند در اثر فرسودگی تهدید می شوند.فرسودگی خانه ها بر اثر عدم نگهداری و تعمیر تسریع شده است .ساکنان خانه ها را ترک می کنند تا در محله های جدید و خانه های مدرن ساکن شوند و به تدریج افراد کم درآمد و مهاجران کارگر جای آنها را می گیرند.مناطق تاریخی برای کل شهر دارای اهمیت فرهنگی و اقتصادی اند.اما هنگامی احیا می شوند که مردم و فعالیت به آن بازگردانده شود و کار و فعالیت و تفریح در کنار سکونت در محله در جریان باشد.از اینرو ساخت و سازهای جدید ،بهبود شرایط سکونت و جلب اقشار مختلف جامعه به این مناطق جهت زندگی و سرمایه گذاری های جدید به احیا این مناطق و بازگرداندن آن به بافت شهر کمک خواهد نمود. پرسشی که در این رابطه مطرح می شود اینست که«الگوی مناسب جهت طراحی مسکن در بافت تاریخی که در عین هماهنگی با ویژگیهای محله و پیشینه تاریخی آن جوابگوی نیاز ساکنان محله نیز باشد چه خواهد بود؟» در راستای یافتن پاسخ این پرسش،جهت تمرکز مطالعات و محدوده پژوهش،محله تاریخی امامزاده یحیی تهران به عنوان بستر مطالعه و طراحی انتخاب شده است.پس از شناخت ویژگیهای محدوده از جمله پیشینه تاریخی ،ویژگیهای کالبدی،ساکنان محله با انتخاب تعدادی از خانه های موجود و بررسی آنها گونه های مسکن موجود در محله شناسایی شده اند و ویژگیهای آنها نظیر شکل غالب قطعه زمین ها, نسبت عرصه و عیان، جهتگیری ها, ابعاد قطعات,تعداد طبقات و... دسته بندی شده و ملاک طراحی الگوها قرار گرفته اند. با بررسی سیر تحول الگوی فضاها و عناصر خانه از گذشته تا کنون و مقایسه آنها جایگاه عناصر و فضاها در الگوی مسکن امروزی مورد سنجش قرار گرفته و الگوی فضاهای خانه مطابق با مفاهیم گذشته و نیازهای امروزی تعریف شده اند.با توجه به الگوی ارائه شده که بر اساس گونه های موجود در محله و مقایسه الگوی گذشته و امروز پیشنهاد شده است ،سه گونه مسکن در دو طبقه به صورت تک واحدی، و گونه های چهار واحدی جهت گسترش و ترکیب این الگوها به صورت های تجمیعی طراحی شده است. واژگان کلیدی: الگوی مسکن، معماری گذشته، بافت تاریخی، باززنده سازی، محله امامزاده یحیی